Tymczasowe aresztowanie - kiedy jego zastosowanie jest uzasadnione?

Tymczasowe aresztowanie - kiedy jego zastosowanie jest uzasadnione?

Daniel GatnerAdwokat
Najsurowszym środkiem zapobiegawczym w polskiej procedurze karnej jest tymczasowe aresztowanie. Czy wiesz, że w uzasadnieniach postanowień sądów o zastosowaniu tego środka zapobiegawczego, prócz ogólnikowego wskazania podstawy prawnej jego zastosowania, często brak jest uzasadnienia?
W kolejnych artykułach przybliżymy problematykę stosowania szczególnych przesłanek tymczasowego aresztowania – tak pozytywnych, jak i negatywnych.
Zapraszamy do przeczytania artykułu w którym dowiecie się na czym polega pierwsza pozytywna przesłanka oraz kiedy może być faktycznie zastosowana.

Uzasadniona obawa ucieczki - pozytywna przesłanka

Pierwszą z tzw. pozytywnych przesłanek stosowania aresztu tymczasowego – tzn. umożliwiających jego zastosowanie – jest uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego. Ma ona szczególnie zastosowanie wtedy, gdy nie można ustalić jego tożsamości albo nie ma on w kraju stałego miejsca pobytu. Celem wprowadzenia tej przesłanki jest zabezpieczenie przebiegu postępowania tak, by zapewnić ustalenie tożsamości sprawcy, uniemożliwić mu ucieczkę oraz zapewnić jego udział w procesie.
W pierwszej kolejności należy podkreślić, iż obawa ucieczki lub ukrywania się oskarżonego musi być konkretnie uzasadniona, wskazując na konkretne dowody i okoliczności (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 2 grudnia 1998r. sygn. akt II Akz 336/98). Musi świadczyć o tym, że oskarżony podejmie próbę ucieczki lub że będzie się ukrywał (np. niezgłaszania się na Policję, opuszczanie miejsca zamieszkania bez zawiadamiania sądu) - sąd musi to udowodnić.

Brak możliwości ustalenia tożsamości

Jak najbardziej słusznym wydaje się stanowisko doktryny, iż brak możliwości ustalenia tożsamości sam przez się nie musi przemawiać za stosowaniem środków zapobiegawczych. W szczególności tymczasowego aresztowania, jeżeli w okolicznościach konkretnej sprawy można ustalić, że oskarżony będzie do dyspozycji organu prowadzącego postępowanie. Oskarżony w sprawie karnej może np. być umieszczony w zakładzie opieki społecznej, czy w schronisku dla bezdomnych. Tak samo będzie w wypadku osób niemających w kraju stałego miejsca pobytu.

Wątpliwości budzi jednak postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach ( z dnia 30 kwietnia 2014 r., sygn.. akt II AKa 250/14), w którym stwierdza się, iż odbywanie kary pozbawienia wolności nie powoduje niecelowości tymczasowego aresztowania. Z wykonywaniem tej kary związane są bowiem inne rygory niż ze stosowaniem tymczasowego aresztowania. Uzyskanie przepustki, przerwy w karze, czy nawet warunkowego przedterminowego zwolnienia, to okoliczności, które mogą umożliwić oskarżonemu ucieczkę lub ukrycie się. To chyba wniosek zbyt daleko idący… Obawa ucieczki lub ukrycia się oskarżonego nie ma tu żadnego uzasadnienia i na jej poparcie brak jest dowodów. Również postanowienie Sądu Apelacyjnego (z dnia 13 lutego 2014r., sygn. akt II Akz 42/14) budzi wątpliwości co do istnienia uzasadnionej obawy ucieczki lub ukrywania się oskarżonego. Sąd stwierdza w nim bowiem, iż osoby prowadzące tzw. koczowniczy (wędrowny) tryb życia, nie dysponujące lokalem mieszkalnym, ani nie wykonujące pracy, ani też nie utrzymujące bliskich więzi rodzinnych, mają znacznie większą łatwość i sposobność do zmiany miejsca swego pobytu. W takiej sytuacji sygnalizowana przez sąd I instancji obawa, że podejrzany ukryje się w celu uniknięcia grożącej mu odpowiedzialności i będzie nieosiągalny dla wymiaru sprawiedliwości jest poważna. Niczego w tym nie zmienia, że podejrzany wcześniej nie podejmował takich zachowań, skoro został on zatrzymany bezpośrednio po zdarzeniu, którego dotyczy postępowanie. Wykluczyłoby to możliwość podjęcia przezeń działań destabilizujących postępowanie.

Kiedy sąd może zastosować tymczasowe aresztowanie

Podsumowując, aby sąd mógł zastosować tymczasowe aresztowanie na podstawie przesłanki mówiącej o uzasadnionej obawie ucieczki lub ukrycia się oskarżonego (art. 258 par. 1 pkt. 1), musi posiadać konkretne dowody na to, że oskarżony będzie próbował uciec lub że będzie się ukrywał i nie wystarczą tu same przypuszczenia sądu, że tak właśnie będzie. Orzecznictwo pokazuje jednak, że przesłanka ta jest zbyt rygorystycznie traktowana, skoro nawet odbywanie kary pozbawienia wolności nie wyklucza zastosowania tymczasowego aresztowania. O zbyt szerokim rozumieniu omawianej przesłanki świadczy także fakt, iż w orzecznictwie już samo prowadzenie przez oskarżonego wędrownego trybu życia, niewykonywanie przez niego pracy czy brak utrzymywania bliskich więzi rodzinnych stanowi dla sądu podstawę, by domniemywać, iż oskarżony będzie ukrywał się pomimo, iż nigdy wcześniej tego nie czynił. Takie podejście jest niewłaściwe i wymóg prawidłowego uzasadnienia obawy ucieczki lub ukrywania się oskarżonego nie został tu spełniony.
Wszystko to skłania do wniosku, iż pierwsza przesłanka pozytywna tymczasowego aresztowania nie zawsze jest stosowana prawidłowo. Często jej zastosowanie ma charakter czysto asekuracyjny i niepoparty żadnymi dowodami.

Adwokat - sprawy karne

Jeśli Twój bliski został aresztowany i potrzebujesz pomocy doświadczonego adwokata karnego to skontaktuj się z nami niezwłocznie. Pomoc dla tymczasowo aresztowanych to jedna z naszych specjalizacji. Nasze kancelarie adwokackie w Katowicach i Bielsku-Białej udzielą niezbędnej porady prawnej oraz kompleksowo poprowadzą sprawę karną. Czas działa na niekorzyść aresztowanego.
wzór pisma procesowego

Wzór Pisma Procesowego

Warunkowe umorzenie postępowania karnego
Ściągnij i wypełnij samodzielnie wniosek przygotowany przez adwokatów naszej kancelarii.
ZOBACZ
Opublikowano

Pozostałe artykuły tego autora

Rechtsberatung durch Rechtsanwalt für deutschsprachige Mandanten
Rechtsberatung durch Rechtsanwalt für deutschsprachige Mandanten
In der Kanzlei von Rechtsanwalt Daniel Gatner wird professionelle Rechtsberatung auch in deutscher Sprache für deutsche Unternehmer sowie für Privatpersonen...
Opublikowano: 2024-09-03
Zgromadzenie wspólników w spółce z o.o. – najważniejszy organ w spółce
Zgromadzenie wspólników w spółce z o.o. – najważniejszy organ w spółce
Zgromadzenie wspólników w spółce z o.o. jest kluczowym organem decyzyjnym, który stanowi "najwyższą władzę" tej formy prawnej. To właśnie tutaj,...
Opublikowano: 2024-05-10
Sposoby założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - porównanie
Sposoby założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - porównanie
Artykuł porównuje dwa sposoby zakładania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością: tradycyjny, z wykorzystaniem aktu notarialnego, oraz online,...
Opublikowano: 2024-04-24
Koszty założenia spółki z o.o. z udziałem profesjonalnego pełnomocnika.
Koszty założenia spółki z o.o. z udziałem profesjonalnego pełnomocnika.
Niniejszy wpis zawierać będzie wykaz orientacyjnych kosztów, które ponoszą Klienci, decydujący się na założenie spółki w ww. formie z pomocą...
Opublikowano: 2024-02-13
Rejestracja zmian danych spółki w KRS. W jaki sposób prawidłowo złożyć wniosek o zmianę danych?
Rejestracja zmian danych spółki w KRS. W jaki sposób prawidłowo złożyć wniosek o zmianę danych?
Spółki, które zarejestrowane zostały w Krajowym Rejestrze Sądowym są zobowiązane zgłaszać do tego rejestru zmiany danych. W jaki sposób prawidłowo...
Opublikowano: 2024-01-22
Co dla frankowiczów oznacza kolejny korzystny dla nich wyrok TSUE?
Co dla frankowiczów oznacza kolejny korzystny dla nich wyrok TSUE?
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w dniu 14 grudnia 2023 roku wydał wyrok, w którym ustosunkował się do zapytania skierowanego przez Sąd...
Opublikowano: 2023-12-19
Sąd Najwyższy zwrócił się do TSUE z pytaniem o prawo zatrzymania wobec frankowiczów
Sąd Najwyższy zwrócił się do TSUE z pytaniem o prawo zatrzymania wobec frankowiczów
W nawiązaniu do poprzedniego wpisu, w którym omawiałem kontrowersyjny wyrok wydany przez Sąd Najwyższy w dniu 19 września 2023 roku dotyczący...
Opublikowano: 2023-11-04
Zaskakujący wyrok Sądu Najwyższego w sprawie frankowiczów
Zaskakujący wyrok Sądu Najwyższego w sprawie frankowiczów
W dniu 19 września 2023 roku Sąd Najwyższy w sprawie frankowej o sygn. II CSKP 1627/22 dotyczącej konsumenckiej umowy kredytowej...
Opublikowano: 2023-10-10
Frankowiczu, pamiętaj o zgłoszeniu swoich wierzytelności dotyczących Getin Bank syndykowi!
Frankowiczu, pamiętaj o zgłoszeniu swoich wierzytelności dotyczących Getin Bank syndykowi!
W związku z faktem, iż w dniu 20 lipca 2023 roku Sąd Rejonowy w Warszawie ogłosił upadłość Getin Noble Bank S.A., wierzyciele tego podmiotu,...
Opublikowano: 2023-08-07
Kompleksowa rejestracja spółki handlowej
Kompleksowa rejestracja spółki handlowej
Założenie własnej firmy w formie spółki handlowej jest związane z koniecznością dopełnienia licznych obowiązków. Dlatego też...
Opublikowano: 2023-05-15
Wznowienie postępowania podatkowego
Wznowienie postępowania podatkowego
Opublikowano: 2023-04-15
Czy można dochodzić sądownie od banku zwrotu rat spłaconego w całości kredytu frankowego?
Czy można dochodzić sądownie od banku zwrotu rat spłaconego w całości kredytu frankowego?
Pytanie zawarte w tytule niemniejszego wpisu bardzo często nurtuje klientów frankowych. Odpowiedź na nie jest jednoznaczna i nie pozostawia – w świetle...
Opublikowano: 2023-03-14
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności w świetle przepisów karnoskarbowych
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności w świetle przepisów karnoskarbowych
Instytucja dobrowolnego poddania się odpowiedzialności została uregulowana także na gruncie przepisów ustawy Kodeks karny skarbowy (Dz.U.2022.859)....
Opublikowano: 2023-02-14
Znamiona oszustwa podatkowego
Znamiona oszustwa podatkowego
Opublikowano: 2022-11-14
Frankowicze w świetle aktualnej sytuacji geopolitycznej
Frankowicze w świetle aktualnej sytuacji geopolitycznej
Ostatnie dane pokazują, iż aż około 98% spraw frankowych rozstrzyganych jest przez sądy na korzyść frankowiczów. Obserwuje się ponadto w ostatnich...
Opublikowano: 2022-04-25
Słów kilka o skutkach unieważnienia umowy kredytowej przez sąd
Słów kilka o skutkach unieważnienia umowy kredytowej przez sąd
Jak wiadomo, nieważna czynność prawna nie wywołuje zamierzonych...
Opublikowano: 2021-01-07
Frankowicze na czas sporu z bankiem, co raz częściej mogą liczyć na wstrzymanie spłaty rat kredytu.
Frankowicze na czas sporu z bankiem, co raz częściej mogą liczyć na wstrzymanie spłaty rat kredytu.
Frankowicze coraz częściej mogą liczyć na wstrzymanie spłaty rat kredytu...
Opublikowano: 2020-05-13
Kredyt we frankach – ile tak naprawdę można odzyskać?
Kredyt we frankach – ile tak naprawdę można odzyskać?
Ile można zyskać na wytoczeniu sprawy bankowi...
Opublikowano: 2019-10-22
Po co mi adwokat w sprawie karnej?
Po co mi adwokat w sprawie karnej?
Pomoc adwokata w sprawach karnych to jedna z jego...
Opublikowano: 2019-07-04
Zdrada małżonka niejedno ma imię
Zdrada małżonka niejedno ma imię
Od wieków najbardziej popularną przyczyną rozpadu...
Opublikowano: 2019-04-24
Pomoc frankowiczom - możliwe rozstrzygnięcia sądowe
Pomoc frankowiczom - możliwe rozstrzygnięcia sądowe
Uwzględnienie powództwa frankowicza...
Opublikowano: 2019-02-24
Kiedy otrzymam rozwód?
Kiedy otrzymam rozwód?
Częstym pytaniem Klientów Kancelarii w sprawach o rozwód...
Opublikowano: 2019-02-02
Odszkodowanie za opóźniony lot
Odszkodowanie za opóźniony lot
Zmora każdego kto gdziekolwiek leciał na wakacje czyli...
Opublikowano: 2019-01-08
Tymczasowe aresztowanie - kiedy jego zastosowanie jest uzasadnione?
Tymczasowe aresztowanie - kiedy jego zastosowanie jest uzasadnione?
Najsurowszym środkiem zapobiegawczym w polskiej procedurze...
Opublikowano: 2018-11-27
Obowiązki informacyjne e-przedsiębiorcy
Obowiązki informacyjne e-przedsiębiorcy
Obowiązki informacyjne e-przedsiębiorcy
Opublikowano: 2016-09-23
Co powinien zawierać regulamin serwisu lub sklepu internetowego?
Co powinien zawierać regulamin serwisu lub sklepu internetowego?
Co powinien zawierać regulamin serwisu lub sklepu...
Opublikowano: 2016-09-23
Giodo i ochrona danych osobowych - co przedsiębiorca powinien wiedzieć?
Giodo i ochrona danych osobowych - co przedsiębiorca powinien wiedzieć?
Giodo i ochrona danych osobowych - co przedsiębiorca...
Opublikowano: 2016-09-23
Wykorzystywanie zdjęć, tekstów, wzorców i programów a prawo autorskie
Wykorzystywanie zdjęć, tekstów, wzorców i programów a prawo autorskie
Wykorzystywanie zdjęć, tekstów, wzorców i programów a...
Opublikowano: 2016-09-23
Umowa dystrybucji w świetle Draft Common Frame of Reference (DCFR)
Umowa dystrybucji w świetle Draft Common Frame of Reference (DCFR)
Umowa dystrybucji w świetle Draft Common Frame of...
Opublikowano: 2016-09-23
Uwagi po roku obowiązywania zmiany sposobu wysyłania ofert drogą elektroniczną.
Uwagi po roku obowiązywania zmiany sposobu wysyłania ofert drogą elektroniczną.
Uwagi po roku obowiązywania zmiany sposobu wysyłania...
Opublikowano: 2016-09-23

Formularz kontaktowy

Wysyłając wiadomość z naszego formularza zgadzasz się by Gatner & Gatner Kancelaria Adwokacka. przetwarzała podane w formularzu kontaktowym dane osobowe, a w szczególności adres poczty elektronicznej w celu nawiązania lub ukształtowania stosunku prawnego w rozumieniu art. 18 ust 1 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. z 2002 r. Nr 144 poz. 104). Przysługuje Pani/Panu prawo dostępu do treści danych oraz ich poprawiania.