Frankowicze na czas sporu z bankiem, co raz częściej mogą liczyć na wstrzymanie spłaty rat kredytu.

Jako adwokaci reprezentujący frankowiczów w sądach widzimy coraz większą skłonność tychże do udzielania zabezpieczeń w sprawach frankowych skutkujących wstrzymaniem spłat rat kredytowych.

Znacznym zachęceniem frankowiczów do podejmowania walki z bankami winny być co raz chętniej udzielane przez sądy zabezpieczenia, polegające na wstrzymaniu przez sąd obowiązku dokonywania spłat rat kredytu w wysokości i terminach określonych umową kredytową do czasu uprawomocnienia się wyroku w danej sprawie.

Przybliżmy zatem nieco bardziej czym jest postępowanie zabezpieczające oraz kto i kiedy może z niego skorzystać.

Otóż, postępowanie zabezpieczające jest procesową formą tymczasowej ochrony prawnej i spełnia pomocniczą rolę w stosunku do postępowania rozpoznawczego (głównego). Jego celem jest zapewnienie efektywności orzeczenia wydanego w postępowaniu, w którym wierzyciel ma dochodzić swego roszczenia, jednakże bez przesądzania o kształcie przyszłego rozstrzygnięcia w sprawie. Naturalnie to czy sąd udzieli zabezpieczenia w danej sprawie zależy od woli sądu i umiejętności przekonania go do takiego rozwiązania. Zgodnie z art. 730 § 2 k.p.c. sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku, natomiast w myśl art. 730¹ § 1 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

Należy wyjaśnić, że roszczenie jest uprawdopodobnione, jeżeli prima facie (czyli już na pierwszy rzut oka) jest znaczna szansa na jego istnienie, co nie wyklucza tego, iż w świetle głębszej analizy stanu faktycznego i prawnego, sąd poczyni odmienną ocenę (postanowienia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie: z 27 kwietnia 2006 r. I ACz 468/08 - LEX nr 516571 i z 28 grudnia 2006 r. I ACz 1129/06 - LEX nr 516576). Istotnym jest, że nie musimy od razu wykazywać dowodowo, istnienia naszego roszczenia, a wystarczy uprawdopodobnienie jego istnienia. Zatem wymóg uprawdopodobnienia, a nie dowiedzenia istnienia roszczenia, oznacza zwolnienie strony, obciążonej ciężarem takiego uprawdopodobnienia, z obowiązku zachowania szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym (art. 243 k.p.c.). Do uprawdopodobnienia roszczenia nie jest natomiast wystarczające samo tylko przedstawienie gołosłownych twierdzeń co do okoliczności, które roszczenie to miałyby uzasadniać. Profesjonalny pełnomocnik doskonale wie na czym polegają te wymagania i potrafi w sposób należyty sformułować już w pozwie dodatkowy wniosek o udzielenie konkretnego zabezpieczenia interesów klienta na czas trwania długiego postępowania sądowego.

Zatem jeżeli przedłożymy już w pozwie, ewentualnie w toku postępowania po jego złożeniu do akt sprawy, dokumenty poświadczające np. zawarcie umowy kredytu hipotecznego indeksowanego do CHF i warunki spłat jego rat, uprawdopodobnimy dochodzone przez nas roszczenie wobec pozwanego banku o zapłatę żądanej kwoty w przypadku stwierdzenia nieważności tej umowy bądź ustalenia bezskuteczności jej postanowień.

Z kolei, jeśli chodzi o drugą przesłankę udzielenia zabezpieczenia roszczenia, tj. interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, w świetle art. 730¹ § 2 k.p.c. istnieje on, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. W doktrynie podkreśla się, że osiągnięcie celu postępowania w sprawie w rozumieniu art. 730¹ § 2 k.p.c. wiązać należy z rodzajem ochrony prawnej, której udzielenia żąda się w postępowaniu cywilnym. O istnieniu podstawy zabezpieczenia można mówić wtedy, gdy bez zabezpieczenia ochrona prawna udzielona w merytorycznym orzeczeniu w sprawie okaże się niepełna (A. Jakubecki (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz, Zakamycze, 2005, wyd. II).

Najczęściej jednak w tzw. sprawach frankowych strona powodowa posiada interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia dochodzonego roszczenia. Należy bowiem pamiętać, że zawarta umowa kredytowa, stworzyła wieloletni obowiązek spłacania rat kredytu, który to obowiązek w chwili postępowania sądowego trwa nadal. Ewentualne uwzględnienie roszczeń kredytobiorców o zapłatę (zwrot) należności spełnionych dotychczas na rzecz banku nie reguluje w sposób definitywny wzajemnych relacji stron. Tymczasem stwierdzenie nieważności umowy przesądza nie tylko o możliwości domagania się zwrotu już spełnionych świadczeń. Rozstrzyga również w sposób ostateczny o braku obowiązku spełniania na rzecz banku świadczeń w przyszłości, a więc o zezwoleniu na zaprzestanie spłaty kolejnych rat kredytu. Ustalające orzeczenie sądu znosi więc wątpliwości stron i zapobiega dalszemu sporowi o roszczenia banku wynikające z umowy. Na tym zaś polega interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c.

Często podnoszonym argumentem przemawiającym za zasadnością udzielenia zabezpieczenia jest również okoliczność znajdowania się przez którąkolwiek ze stron w trudnej sytuacji finansowej, co nie rzadko dotyczy także pozwanego banku np. kiedy bank działa w warunkach programu naprawczego. Musimy bowiem pamiętać, że spór z bankiem może potrwać dłuższy czas, w ciągu którego kredytobiorca cały czas spłaca zobowiązanie w często dosyć wysokiej kwocie miesięcznej, które po wygranej sprawie de facto może być uznane za nieważne, a mimo tego znacząco oddziaływać na sytuację finansową frankowicza, prowadzącą do jego zubożenia kosztem banku. Z drugiej strony także słaba sytuacja finansowa banku, lub perspektywa takiej sytuacji np. wielość pozwów kierowanych p-ko bankowi, załamanie kursu akcji banku na giełdzie mogą wpływać negatywnie na ewentualne wykonanie przez bank prawomocnego orzeczenia uwzględniającego roszczenia powodów.

Reasumując, na pewno dostępne w polskim prawie mechanizmy zabezpieczające interesy frankowiczów na czas trwania sporu z bankiem zwiększają komfort prowadzenia sprawy dla kredytobiorców i będą co raz częściej stosowane w praktyce sądowej. Co prawda opracowanie i właściwe przygotowanie wniosku o zabezpieczenie w pozwie wymaga większego nakładu pracy, to naszym zdaniem warto z dobrodziejstwa tego instrumentu korzystać.

Artykuł powstał na kanwie jednego z orzeczeń Sądu Okręgowego w Warszawie wydanego w dniu 6 sierpnia 2019r. w sprawie o sygn. akt XXV C 355/18, LEX nr 2776447

Poniżej prezentujemy przykładowe postanowienie Sądu udzielające zabezpieczenia w sprawie frankowej: