Fundacja rodzinna – wsparcie wielopokoleniowej sukcesji oraz wartości rodzinnych

Ustawa o fundacji rodzinnej weszła w życie w dniu 22 maja 2023 roku. Fundacja rodzinna to – zgodnie z brzmieniem art. 2 Ustawy z dnia 26 stycznia 2023 roku o fundacji rodzinnej (Dz. U. z dnia 21.02.2023 r., poz. 326) – osoba prawna utworzona w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Fundator określa w statucie szczegółowy cel fundacji rodzinnej.

Instytucja ta generalnie ma na celu wsparcie przedsiębiorstw rodzinnych oraz ich właścicieli w międzypokoleniowym zarządzaniu majątkiem oraz jego ochronę przed sprzedażą podmiotom zewnętrznym. Fundacja rodzinna umożliwi zachowanie całości majątku rodzinnego i chroni go na przyszłość. Zabezpiecza przed podziałem rodzinnych firm, ale także chroni majątek prywatny przed biznesowymi niepowodzeniami. Jest to nowe, nieznane wcześniej polskiemu prawu narzędzie sukcesji oraz jednocześnie optymalizacji podatkowej. Jest to bowiem podmiot posiadający dość specyficzny status podatkowy – zwolniony co do zasady z podatku PIT w zakresie wypłat realizowanych na rzecz beneficjentów fundacji, z odroczonym 15% podatkiem CIT od dozwolonych przychodów fundacji, brak jest przy tym składki zdrowotnej i obowiązku zapłaty daniny solidarnościowej.

By fundacja rodzinna powstała – zgodnie z art. 21 ustawy – wymagane jest:

• złożenie oświadczenia o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie w formie aktu notarialnego;

• ustalenie statutu;

• sporządzenie spisu mienia;

• ustanowienie organów fundacji rodzinnej wymaganych przez ustawę lub statut;

• wniesienie funduszu założycielskiego przed wpisaniem do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji

rodzinnej w akcie założycielskim albo wniesienie funduszu założycielskiego w terminie dwóch lat od dnia wpisania;

• fundacji rodzinnej do rejestru fundacji rodzinnych w przypadku ustanowienia fundacji rodzinnej w testamencie (majątek na pokrycie funduszu założycielskiego nie może być warty mniej niż 100.000 zł);

• wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych prowadzonego przez sąd.

Do organów fundacji rodzinnej zalicza się:

• zarząd (do jego zadań należy m.in.: prowadzenie spraw fundacji rodzinnej oraz reprezentowanie jej, realizacja celów fundacji rodzinnej określonych w statucie, spełnianie świadczenia przysługującego beneficjentowi i inne, określone w art. 54 ustawy);

• radę nadzorczą (do jej zadań należy pełnienie funkcji nadzorczych w stosunku do zarządu w zakresie przestrzegania prawa i postanowień zawartych w statucie – vide art. 65 ustawy, jej ustanowienie jest obowiązkowe wówczas, gdy liczba beneficjentów przekracza dwadzieścia pięć osób);

• zgromadzenie beneficjentów (czyli osób, które są uprawnione do świadczeń, tworzą go beneficjenci, którym w statucie przyznano uprawnienie do uczestnictwa w nim – art. 70 ust. 2 ustawy).

Każda zakładana fundacja rodzinna podlega wpisowi do rejestru fundacji rodzinnych, który jest jawny (art. 110,111 ustawy). Należy w związku z tym dopełnić szeregu formalności, o czym mowa w rozdziale 12 ustawy.

Podsumowując, z pewnością – w zakresie kompleksowości rozwiązań zawartych w ustawie o fundacji rodzinnej – fundacja rodzinna stała się nowym instrumentem zarządzania rodzinnym majątkiem i planowania wielopokoleniowej sukcesji. Warto zatem skorzystać z pomocy zaufanego, profesjonalnego prawnika w procesie zakładania fundacji rodzinnej oraz jej rejestracji.