Przepisy ustawy o BFG a zawieszenie spłat rat kredytów zaciągniętych w Getin Noble Bank S.A. w Warszawie

W związku z faktem, iż w dniu 30 września 2022 roku Bankowy Fundusz Gwarancyjny - z uwagi na bardzo złą sytuację kapitałową Getin Noble Bank S.A. w Warszawie – rozpoczął przymusową restrukturyzację tego banku, przenosząc jego działalność do wspólnego banku BFG oraz Systemu Ochrony Banków Komercyjnych, należy podjąć kwestię dopuszczalności w tej wyjątkowej sytuacji wszczęcia postępowania zabezpieczającego oraz udzielenia zabezpieczenia powództwa poprzez wstrzymanie obowiązku (zawieszenie) dokonywania spłat rat kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF. Przymusowa restrukturyzacja Getin Noble Bank S.A. została wszczęta z uwagi na fakt, iż podmiot ten był zagrożony upadłością, a brak było przesłanek dowodzących, iż odpowiednie działania nadzorcze umożliwią usunięcie zagrożenia upadłością, a ponadto przemawiał za tym interes publiczny (w związku m.in. z koniecznością zapewnienia stabilności sektora finansowego i ograniczenia zaangażowania funduszy publicznych). W tym kontekście nie powinna budzić wątpliwości teza o dopuszczalności wszczęcia postępowania zabezpieczającego oraz udzielenia takiego zabezpieczenia przez sąd orzekający w sprawie. Choć jak dotąd rozbieżności w orzecznictwie w tej kwestii są spore, to jednak przeważająca część sądów słusznie uwzględnia wnioski o udzielenie zabezpieczenia roszczenia poprzez zawieszenie spłat rat kredytów we frankach zaciągniętych w Getin Noble Bank. Przyjąć przy tym należy, iż nie stoi temu na przeszkodzie art. 135 ust. 4 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym – jak twierdzi część orzekających w tego rodzaju sprawach sądów. Wspomniany przepis stanowi, że: W czasie trwania przymusowej restrukturyzacji w stosunku do podmiotu w restrukturyzacji niedopuszczalne jest wszczęcie postępowania egzekucyjnego i postępowania zabezpieczającego. Należy jednak zwrócić uwagę na brzmienie art. 135 ust. 1 ww. ustawy, który stanowi z kolei, że: Postępowanie egzekucyjne lub zabezpieczające skierowane do majątku podmiotu w restrukturyzacji wszczęte przed wszczęciem przymusowej restrukturyzacji podlega umorzeniu. Mamy zatem do czynienia z wyraźnym rozróżnieniem pomiędzy postępowaniem zabezpieczającym (czy też egzekucyjnym) skierowanym do majątku podmiotu w restrukturyzacji oraz nieskierowanym do tegoż majątku - i tak należy odczytywać intencję ustawodawcy w tym zakresie. W związku z tym należy podkreślić, iż powództwo o ustalenie nieważności umowy kredytu we frankach nie ma charakteru czysto majątkowego, gdyż chodzi tu o stwierdzenie pewnego stanu rzeczy. Stąd też do zabezpieczenia powództwa w formie zawieszenia dokonywania spłat rat kredytów hipotecznych indeksowanych do CHF zaciągniętych w Getin Noble Bank nie powinno się stosować ograniczeń, które wprowadza ww. ustawa, gdyż nie jest ono skierowane bezpośrednio do majątku Getin Noble Bank. Nie powinno budzić zatem wątpliwości, że w tego rodzaju, specyficznej sytuacji zagrożenia upadłością banku, zabezpieczenie w postaci zawieszenia spłat rat kredytów powinno być dopuszczalne – tym bardziej, że odzyskanie później przez kredytobiorców nadpłat od banku w restrukturyzacji w sytuacji ustalenia nieważności umowy kredytu, będzie niemożliwe. Należy też podkreślić, iż sądy odmawiające udzielenia zabezpieczenia w tego rodzaju sprawach, zbyt restrykcyjnie interpretują cytowane tu przepisy, twierdząc, iż zakazują one wszczynania jakichkolwiek postępowań zabezpieczających względem podmiotów będących w przymusowej restrukturyzacji, co stoi w sprzeczności także z prawodawstwem unijnym (chociażby z Dyrektywą 93/13/EWG, która chroni konsumentów w UE przed nieuczciwymi warunkami w standardowych umowach dotyczących zakupu towarów i usług). Z uwagi na wyżej wskazane wątpliwości, Sąd Okręgowy w Warszawie skierował do TSUE następujące pytanie

Czy art. 6 ust. 1 oraz art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 w świetle zasady skuteczności i proporcjonalności, jak również art. art. 34 ust. 1 lit b i lit. g oraz 70 ust. 1 i 4 dyrektywy nr 2014/59/UE należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie przepisom prawa krajowego, zgodnie z którymi względem banku, wobec którego wszczęto przymusową restrukturyzację, niedopuszczalne jest uwzględnienie wniosku konsumenta o zarządzenie przez sąd środka tymczasowego (zabezpieczenia powództwa) polegającego na zawieszeniu na czas trwania postępowania sądowego obowiązku spłaty rat kapitałowo-odsetkowych wynikającego z umowy kredytu, która prawdopodobnie zostanie uznana przez sąd za nieważną na skutek usunięcia z niej nieuczciwych warunków umownych — tylko z tej przyczyny, że bank tej objęty został przymusową restrukturyzacją?

Odpowiedź TSUE, która wyjaśni pojawiąjące się na tym tle wątpliwości, będzie bardzo istotna zarówno dla kredytobiorców, jak i wszystkich klientów Getin Noble Bank.